İçerik Kategorileri

İçerik Kategorileri

Kategorileri kapsayan türler, benzer temalara/estetiğe sahip hikayeleri sınıflandırmamıza ve anlamamıza yardımcı olurlar. Her hikaye bu tür kategorilerine birebir uymasa da aşağıdaki temel türler sayesinde hikayenizi keşfedilebilirlik açısından en iyi şekilde düzenleyebilirsiniz.

Romantik

İtici gücün aşk olduğu romantik kurgu, iki bireyin arasındaki güçlenen ilişkiyi ve çoğunlukla da farklılıkları veya benzerlikleriyle çatışmayı izler. Ana kahramanlar genellikle sevgilileri tarafından zorlanır, değiştirilmeye çalışılarak kişisel gelişimden geçerler.

Örnek: Jane Austen’in Gurur ve Önyargı’sı

Fantastik

Fantastik; alternatif bir dünyada, büyülü ve gerçeküstü güçlerin her tarafa yayıldığı hayali bir krallıkta gerçekleşen kurgu türüdür. Fantastik hikâyeler, sıradan bir kahramanın kendine has gerçeklerini ve deneyimlerini olağanüstü bir arayışı sırasında yaşadıklarını keşfeder. Efsanevi, mitolojik ve folklor kökenli gelenek ve görenekler bu türün açıklanmasında büyük rol oynarken, bu tür hikâyeler çoğu zaman ejderhalar, troller, büyücüler ve şövalyeler içerir. Sıklıkla fantastik hikâyeler, iyinin kötülükle savaşı veya bireyin toplumla savaşı gibi evrensel temaları işler.

Örnek: J.R.R Tolkien’in Yüzüklerin Efendisi

Paranormal

Paranormal; modern zamanlarda geçen fakat normal bilimsel açıklamaların veya “normal” insan deneyiminin dışında kalan yaratıklar ya da olaylar içeren bir kurgu türüdür. Paranormal hikâyeler çoğunlukla insan olan ana karakteri paranormal bir dünyada anlatırken aynı zamanda onun, hayaletler, melekler, vampirler, kurtadamlar, falcılar/kâhinler ve telekinetikler gibi diğer paranormal varlıklarla ya da paranormal güçleri olan bireylerle olan karşılaşmalarını anlatır.

Örnekler: Stephanie Meyer’in Alacakaranlık’ı, Kami Garcia ve Margaret Stohl’un Muhteşem Yaratıklar’ı

Korku

Korku kurgu, kahramanın endişe ve tehdit altındayken yaşadığı, korku ve rahatsızlık deneyimlerini sunmayı amaçlar. Okuyucunun okuma kalitesi açısından farklı duygusal, psikolojik ve fiziksel tepkilerini uyandırır (örnek; öfke). Korku hikayeleri genelde kahramanı sınırlı bir bilgi ile insanlığı hem rahatsız eden, hem de bir o kadar huzursuz edebilecek gerçekliği olan olaylarla yüzleştirir.

Örnek: Stephen King’in The Shining’i

Tarihi Kurgu

Tarihi kurgu genellikle geçmişteki ünlü bir olayı veya hatırlanabilir, tanınabilir bir zaman diliminin kurgusal karakterler tarafından deneyimlenmesini anlatır. Aynı zamanda tarihsel bir karakterin (algılanan benzerlikleri içinde) hayali durumlarla başa çıkmaya çalışmalarını da anlatabilir. Tarihi kurgu tarihin esansını yanlışsız bir şekilde yakalamaya ve dünyanın bir zamanlar olduğu şeklini tamamen fark etmeye çalışır. Akla yatkın ve gerçekçi olmaya mücadele eden tarihi kurgu, okuyucunun tarihi yaşamasına ve öğrenmesine yardımcı olurken, aynı zamanda o zamanların politik ve sosyal sorunlarını gösterir.

Örnek: Philippa Gregory’nin Diğer Boleyn Kızı, Hilary Maxwell’in Kurt Geçidi, Bernard Cornwell’in Son Krallık’ı

Hayran Kurgu

Hayran kurgu, varolan kurgulardan alınmış karakterlerin, yerlerin ya da konuların yeni, orijinal hikâyeler anlatmak için bir araya getirilmesiyle oluşan yazıdır. Varolan kurgular popüler kitaplar, televizyon şovları, filmler, oyunlar, çizgi romanlar ya da tiyatrolar gibi şeyler olabilir. Bazı hayran kurgu türleri gerçek insanları bile hikâyelerde karakter yapabilir. Hayran kurgu hikâye dünyasını genişletebilir (Katniss’i 76. Açlık Oyunları’na göndermek gibi) ya da bilinen karakterleri tamamen yeni yönlere gönderebilir (Katniss ve Pikachu’nun savaşması gibi).

Örnek: F. Paul Wilson’ın Definitive Therapy’si

Kısa Hikaye

Kısa hikâyeler; sonuca götüren belli bir konu dizisiyle sınırlı sayıda karakter içeren kısa ve öz anlatılı düz yazıdır. Romanlardan çok daha kısa ve sıkıştırılmış olan kısa hikâyeler, okuyucuyu yaşamdan bir kesitle baş başa bırakır.

Örnek: Edgar Allan Poe’nun Amontillado Fıçısı’sı

Spiritüel

Spritüel kurgu, çoğunlukla kendini yansıtma ve bireysel devinim içermesine rağmen genellikle bunu, kahramanı dini veya manevi bir yolculuğa çıkartarak deneyimlendirir. Sprituel kurgu ruhu besler, duyguları cezbeder ve “Neden buradayız?”, “Hayatın anlamı nedir?”, “Öldüğümüzde ne olur?” gibi varoluşsal soruları anlatmaya çalışır.

Örnek: Paulo Coelho’nun Simyacı’sı

Klasikler

Klasikler 100 yıl önce yazılmış olmalarına rağmen yüksek edebi erdem ve artistik özellikler göstererek zamanın sınavını geçebilmiş hikâyelerdir. Klasiklerin; temaları modern toplumda dayanır ve yankılanır, okuyucuya karşı evrensel bir çekicilikleri vardır. Klasikler aynı zamanda kültürü şekillendirmekte geleneksel bir şekilde etkili sayılırlar.

Örnek: Charlotte Bronte’nin Jane Eyre’ı, Jane Austen’in Emma’sı

Bilim Kurgu

Bilim kurgu genellike, hikayenin belirtilen doğal kurallarının içinde mümkün olan teknolojik ve bilimsel yeniliklerin olduğu çağ ötesi veya uzay çağındaki bir dünyada geçer. Bilim kurgu çoğunlukla zaman makineleri gibi gelişmiş araçlar ya da uzaylılar gibi başka yaşam formları içerirken, aynı zamanda (gerçek veya hayali) bilimin bireysel ve sosyal seviyelerdeki sonuçlarıyla ilgilenir.

Örnekler: H.G. Wells’in Dünyalar Savaşı, Isaac Asimov’un Ben, Robot’u

Mizah

Mizah hikayeleri eğlence, gösteriş veya maskaralıkla eğlendirip güldürmeyi amaçlarken, eş zamanlı olarak, okuyucuyla anlaşan bir anlatı oluştururlar. Bu yazınlar bazen, kültürel veya sosyal bir konunun alaylı bir kritiğini içerirler. Buna rağmen yüzeyden ciddi görünürler.

Örnek: Jonathan Swift’in Gulliver’in Maceraları

Gizem / Gerilim

Gizem hikayeleri; bir suçu, problemi, bulmacayı ya da bilinmeyen herhangi bir şeyi inceleyen, irdeleyen bir  baş karakter barındırır. İster profesyonel ister amatör bir dedektif olsun, ana karakter genel anlamda hikaye boyunca amacına ulaşma çabası içindedir. Bu süreçte karakterin çeşitli fiziksel ve zihinsel engellerle karşılaştığı görülür, ancak karakter süreç içinde mantık, olgular ve sorun çözüm yöntemleri kullanarak bu engelleri aşar. Bu tür hikayeler okuyucuyu aktif olarak kendi hayatlarındaki gizemleri çözmeye teşvik eder. Gizem hikayesi okuyan kişi daima odaklanmalı ve tüm dikkatini hikayede verilen ipuçlarına, delillere ve şüphelilere yoğunlaştırmalıdır. Bu şekilde okuyucu entelektüel bir tahmine ulaşmış olur.

Örnek: Sir Arthur Conan Doyle'un Sherlock Holmes Serisi

Gerilim hikayelerinin de gizem çözmeyi amaçladığını söylemek mümkündür ancak gerilim hikayeleri daha hızlı ilerler. Bu tip öykülerde aksiyon, gerginlik, heyecan ve şiddet temaları baskındır. Gerilim hikayeleri genelde sansasyon yaratırlar ve daha yıkıcı sonuçlara giden (espionaj ve konspirasi gibi) büyük çaplı suç senaryolarına yer verirler. Gerilim hikayeleri aynı zamanda baş karakterin amacına ulaşırken aşması gereken tehlike unsurları barındırırlar.

Örnek: Sir Ian Fleming’in Casino Royale’i

Macera / Aksiyon

Risk, tehlike ve heyecan, ana karakterin ya da kahramanın üstlenmesi gereken belirli bir mücadele veya arayışa odaklanan macera kurgusunu bilgilendirir. Macera kurgusu, kahramanın şiddet yerine aklı ve kıvrak zekasıyla engellediği kötü bir adam ve başka düşman güçler içerir.

Örnek: Mark Twain’in Huckleberry Finn’in Maceraları

Genç Kurgu

Genç kurgu, okuyucuların tanımladığı bir ergen veya genç yetişkin karakterin büyürken yaşadığı duygusal, fiziksel ve sosyal deneyimlerin inişlerini ve çıkışlarını izler. Genç kurgu çoğunlukla bir lisede geçip bir “erginlik” hikayesi olarak ergenlik çağının acemiliğini ve sosyal sorunlarla başa çıkmanın zorluklarını belgeler.

Örnekler: Stephen Chbosky’nin Saksı Olmanın Faydaları, John Green’in Alaska’nın Peşinde’si

Genç Kız Edebiyatı

Genç kız edebiyatı kendisini modern kadınlığın mücadeleleri ile ilişkilendirir. Genç kız edebiyatında kimi zaman romantik unsurlar bulunsa da, hikayeler genel olarak kadın baş kararkterin arkadaşları ya da ailesi ile olan ilişkilerine odaklanır.

Örnek: Marian Keyes’in Short Writings’i

Şiir

William Wordsworth'ün de bir şiirinde dediği gibi “içten gelen güçlü duyguların dışarı akması” dır. Aslında şiir ritmi, dili, hitabeti ve hayal gücünü konuşmaya taşımayı, duygusal tecrübeleri çalıştırır. Şiir, düz yazı veya günlük yazıyla çelişmektedir ve genellikle ayrıntılı diksiyon ve derin anlamlar yüklenmiş süslü bir dil kullanır.

Örnek: Robert Frost'un Ateş ve Buz'u

Vampir

Vampir kurguları öncelikle hayatta kalmak için diğer canlılardan beslenen vampirlerle ilgilidir. Vampirlerin geleneksel bir şekilde iğrenç ve korkunç olmasının yanı sıra modern yorumlamalar sıklıkla sivri dişli kan emicileri karmaşık kişiler olarak tanımlar. Vampir kurguları genellikle insan kahramanın bir vampirle tesadüf eseri karşılaşmasını, bir vampirle olan romantik ilişkilerini veya insanın kendisinin bir vampire dönüşmesini ele alır. Diğer çatışmalar vampir avını veya vampir meclisini içerebilir.

Örnek: Bram Stoker’ın Drakula’sı

Kurt Adam

Kurtadam hikayeleri öncelikle halk hikayelerinde görülen, kurtadam vb. insan/canavar formlarıyla ilgilenirler. Bu hikayeler sıklıkla insandan kurta dönüşüm ile ilgilenir ve bu durumun geri bildirimlerini inceler. Bunun yanı sıra kurt sürüsünün içinde var olan hiyerarşi ve bu hiyerarşiden kaynaklanan gerilim ve dramı konu alırlar. Baş karakterin primatif dürtü ve agresif yatkınlıklarını bastırma çabasına bu tip hikayelerde rastlamak mümkündür.

Genel Kurgu

Bazen çağdaş kurgu olarak adlandırılan genel kurgu, çoğunlukla bir yetişkin olup detaylı bir nitelendirmeyle özgeçmişe sahip olan ana karakterin günlük tecrübelerine odaklanır. Genel kurgu yetişkinlere yöneliktir ve daha olgun temalar içerir.

Kurgu Olmayan

Kurgu olmayan kategorisi gerçek insanlar, olaylar ve tecrübelere odaklanan yazı türüdür. Bu tür; anılar, biyografiler, iş önerileri gibi şeyleri içerip, onlarla sınırlı kalmaz.

Örnek: Truman Capote’un In Cold Blood’ı

Rastgele

Bütün yazı ürünleri bu kategorilere kolaylıkla girmeyebilir ve bu içerik kategorilerinin zaman ilerledikçe değişmesi gerekebileceğinin farkındayız. O zamana kadar, belirlenmiş türlerin dışında kalan yazınları yakalayabilmek için bir “Rastgele” kategorisi ekledik.